نشریه آموزش مدیریت دولتی
پیاپی 8 (زمستان 1399)

هدف از این تحقیق بررسی چالش‌های استفاده از تکنولوژی آموزش مجازی برای آموزش در سازمان‌های دولتی است. این پژوهش از نظر ماهیت، توسعه‌ای-کاربردی و از نظر نوع توصیفی با رویکرد کیفی بر اساس روش داده بنیاد می‌باشد. جامعه تحقیق شامل مشاوران برنامه‌ریزی آموزشی و مدیران نیروی انسانی سازمان‌های دولتی استان کردستان است که نهایتا براساس شرایط ذکرشده در بالا، به‌منظور طراحی مدل پژوهش حاضر، در مجموع براساس روش نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی در حد اشباع نظری، فرایند مصاحبه با 17 نفر از مشارکت‌کنندگان انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه در این مطالعه با استفاده از روش داده‌بنیاد به شیوه اشتراوس و کوربین انجام شد. بررسی صحت و تایید روایی و پایایی از چهار معیار اعتبار، انتقال‌پذیری، اطمینان‌پذیری و تاییدپذیری استفاده و همچنین پایایی به روش ضریب پی اسکات بررسی و تایید شد. مدل تحقیق شامل 15 مفهوم محوری در قالب 3 مقوله انتخابی در شرایط علی، 7 مفهوم محوری در قالب 2 مقوله انتخابی در شرایط مداخله‌گر و تعداد 11 مفهوم محوری در قالب 2 مقوله انتخابی در شرایط زمینه‌ای، 11 مفهوم محوری در قالب 3 مقوله انتخابی به‌عنوان راهبرد و نهایتا تعداد 7 مفهوم محوری و 2 کد انتخابی شد. در این بین چالش‌های اصلی استفاده از تکنولوژی‌های آموزش مجازی در سازمان‌های دولتی شامل نبود زیرساخت مناسب فناوری اطلاعات، آماده نبودن زیرساخت‌های اینترنتی، نبود آموزش ضمن‌خدمت، عدم آگاهی و دانش مدرسان، انگلیسی بودن فناوری‌ها، عدم وجود منابع آموزشی، مشخص نبودن سیستم ارزیابی، عدم شفافیت در نتایج، عدم تخصیص منابع کافی، عدم توجه به نیازهای تکنولوژیکی، عدم توجه به شایسته‌گزینی بودند. بنابراین الگوی ارایه شده در این تحقیق برای برنامه‌ریزی در جهت بهبود استفاده از تکنولوژی‌های آموزشی با استفاده از مهندسی معکوس برای سازمان‌های دولتی دارای کارایی می‌باشد.

کاربرد فناوری‌های نوین در آموزش و توسعه منابع انسانی تحولات شگرفی را در این حوزه موجب شده‌است. این مقاله با هدف بررسی زمینه کاربرد فناوری‌های نوین در ارزشیابی اثربخشی برنامه‌های آموزش سازمانی به صورت مروری تالیف شده و زمینه کاربرد فناوری‌های نرم و سخت را در سه گام گردآوری داده‌ها، تحلیل داده‌ها و ارایه نتایج ارزشیابی تبیین کرده است. این مقاله می‌تواند زمینه کاربرد فناوری‌های نوین را در ارزشیابی اثربخشی آموزشی توسعه دهد و موجب دقت، سرعت و سهولت ارزشیابی برنامه‌های آموزش و توسعه منابع انسانی در سازمان شود.

شاید تصور عموم افراد از واژه تکنولوژی آموزشی ابزار و وسایلی باشند که به کمک آن ها امر تدریس و آموزش تسهیل می شوند. اما تکنولوژی آموزشی، برخلاف تصور عموم از آن، صرفا در مورد وسایل سمعی و بصری بحث نمی کند و هدف تکنولوژی آموزشی، ترویج و توسعه تلویزیون، رادیو، کامپیوتر و سایر ابزارهای آموزشی قدیمی یا جدید نیست و به وسایل مکانیکی یا الکترونیکی اطلاق نمی شود؛ در واقع تکنولوژی آموزشی به گستردگی آموزش و پرورش است. تکنولوژی آموزشی، در عمل با طراحی و ارزشیابی برنامه های درسی، تجارب آموزشی، اجرا و اصلاح مجدد آ‌‌ن‌ها بستگی دارد، به بیان دیگر، تکنولوژی آموزشی یک روش اصولی و منطقی برای حل مشکلات آموزشی و برنامه ریزی درسی است که با نوعی تفکر سیستماتیک، یعنی تفکر منظم و علمی همراه است. بدین‌ترتیب، اطلاق عنوان تکنولوژی آموزشی به وسایل سمعی و بصری یا سایر ابزارهای آموزشی و کمک آموزشی، صحیح به نظر نمی رسد. البته این بدان معنی نیست که در تکنولوژی آموزشی، از وسایل سمعی و بصری یا رسانه های آموزشی استفاده نمی شود؛ بلکه بر عکس، استفاده از وسایل سمعی و بصری و کاربرد رسانه ها در همه مفاهیم و تعاریف تکنولوژی آموزشی مستتر است؛ اما هیچ یک از سیستم های پذیرفته شده تکنولوژی آموزشی، وسایل و رسانه ها را هدف نمی دانند، بلکه آ‌ن‌ها را وسیله ای برای عمومیت بخشی و دستیابی سریع تر به نتایج مورد انتظار تلقی می کنند. هدف این مقاله تشریح مبانی نظری تکنولوژی آموزشی است.

مهم‌ترین مولفه سازمانی که در سازگاری، بقا و توسعه بنگاه‌ها با توجه به تغییرات اقتصاد جهانی می‌تواند موثر واقع گردد، سرمایه دانشی یا منابع انسانی سازمان‌ها است. از این رو سازما‌‌ن‌ها بایستی بتوانند با به‌کارگیری سیستم‌های آموزشی و یادگیری هدفمند و استراتژیک سازگار با ماموریت، اهداف و استراتژی‌های سازمانی، درصدد توسعه و نوسازی و افزایش سرمایه دانشی و فکری و پرورش منابع انسانی خودانگیخته و خودپرور، برآیند. نکته مهمی که در آموزش بر مبنای شایستگی وجود دارد این است که این رویکرد به دلیل هزینه‌ها و پیچیدگی‌های فرایندی و اجرایی آن برای همه مشاغل سازمان مناسب نیست. از این رو ضروری است تا برای استفاده از این رویکرد دیدگاه منطقی به جایگاه آموزش در مشاغل داشته باشیم. برای آموزش شایستگی باید از روش‌ها و تکنولوژی اکتشافی و تجربی استفاده کرد. یک از تکنولوژی‌ها واقعیت مجازی است. واقعیت مجازی با تغییر شکل فرایند آموزش به یک تجربه تعاملی مجسم شده در اشیاء محیط مجازی، آموزش و یادگیری را تغییر می‌دهد. همچنن امکان تجربه، دستکاری و بیان مفاهیم خود از محیط مجازی در زمان واقعی، تعامل با بازنمایی مجازی سه بعدی و تجسم مفاهیم انتزاعی و روابط پویا بین چندین متغیر در محیط مجازی را فراهم می‌سازد. این سیستم همچنین به افراد اجازه می‌دهد تا در یک محیط مجازی با یکدیگر همکاری کنند.